Onderzoek naar de bloeiweek van Kollumersweach en Feankleaster
Graag stel ik me voor. Ik ben Carmen van Bruggen en doe sinds 2023 vanuit de Rijksuniversiteit Groningen en Arcadia onderzoek naar mienskipsprojecten in Fryslân: buurtprojecten die van onderop ontstaan. Vanuit die rol ben ik de bloeiweek van Kollumersweach en Feankleaster op het spoor gekomen. Door te kijken naar de start, het proces en wat er overblijft na de bloeiweek, hoop ik meer te leren over wat een mienskipsproject teweegbrengt in een dorp.
Hoe ziet het onderzoek eruit?
Misschien ben je me in februari al eens tegengekomen. Toen ging ik met collega’s alle huizen van Kollumersweach en Feankleaster langs. Het was koud, maar prachtig weer. We zagen het Veenkloosterbos bedekt met rijp en warmden weer op bij de SPAR en Cafetaria Prins. We vroegen iedereen die opendeed een enquête in te vullen over het dorpsleven. De enquête was het eerste meetmoment. We zullen nog twee keer een enquête verspreiden. De tweede enquête versturen we een week na de bloeiweek. Dan willen we deelnemers van de bloeiweek een paar vragen stellen over hoe ze het hebben ervaren. Kwamen ze alleen, of samen met vrienden? Was het verrassend of vertrouwd? Kwamen ze op bekende of onbekende plekken? Een jaar na de bloeiweek komen we nog eens terug met een enquête voor het hele dorp. Heeft de bloeiweek bepaalde dingen in het dorp veranderd, versterkt of in gang gezet? Naast de enquêtes zal ik als onderzoeker hier en daar opduiken om mee te kijken en vragen te stellen. Uiteraard gebeurt dit steeds met toestemming van de betrokkenen en verwerk ik wat ik zie anoniem.
Wat willen we leren?
Veel onderzoeken hebben maar één meetmoment. Vaak is dat vlak na een project. Een evaluatie achteraf geeft vaak nuttige inzichten, maar kan niet altijd wat zeggen over veranderingen die tot stand zijn gekomen door het project. Bovendien is het eindresultaat van het project – een voorstelling, een sportwedstrijd of een wandeling – niet het enige wat telt. In het proces van de voorbereiding gebeuren vaak ook al veel. Organisatoren en vrijwilligers leren nieuwe mensen kennen, komen op andere plekken of proberen iets uit wat ze nog nooit eerder hebben gedaan. Ook achteraf gebeurt er van alles. Een feest of een voorstelling kan nog lang gespreksstof opleveren. Een keer meedoen aan een sport of yogasessie kan uitmonden in een lidmaatschap of nieuwe hobby. Om dat te kunnen zien, moet je ook vooraf aan een project en wat langer daarna de balans opmaken. Dat hebben we voor ogen met dit onderzoek. We kijken dus met een brede blik naar de mienskip van Kollumersweach en Feankleaster en naar rol van de bloeiweek daarin. Juist door meerdere momenten in de tijd mee te nemen, hopen we meer zicht te krijgen op wat het in beweging zet.
Tussentijdse resultaten
Omdat het even duurt voordat we alle informatie bij elkaar hebben verzameld voor het onderzoek, is het wel zo leuk om tussentijds al wat te delen. De enquête die we in februari in de dorpen Kollumersweach en Feankleaster hebben verspreid leverde 357 reacties op. 58 daarvan kwamen per brief. Samen geven de ingevulde enquêtes een eerste schets van de mienskip van Kollumersweach-Feankleaster.
We vroegen in hoeverre mensen zich verbonden voelen met andere dorpsbewoners. 17% voelt zich sterk verbonden, 45% voelt zich verbonden, 22% is neutraal, 12% voelt zich weinig verbonden en 3% zegt zich niet verbonden te voelen.
Uit de antwoorden blijkt dat clubs, verenigingen en de kerk een belangrijke rol spelen in het dorpsleven. 37% is actief bij een sportclub, dat wil zeggen dat iemand lid is, vrijwilliger, medewerker of anders actief zegt te zijn. 55% is actief bij een kerkgemeenschap, 11% bij een culturele vereniging, 6% bij de ondernemersvereniging en 51% werkt mee aan activiteiten in het dorp.
69% van de mensen is actief in de dorpsgemeenschap. 45% daarvan noemt zich vooral deelnemer, 19% ziet zichzelf als ondersteunend en 3% als leidinggevend.
Een deel van de mensen die niet actief is, heeft niet de behoefte om dit te veranderen. Veelgenoemde redenen zijn hoge leeftijd, gezondheidsklachten of de drukte van een baan of jong gezin. Sommigen vinden het gewoon prima wonen in het dorp, maar hebben hun sociale leven elders. Enkelen vinden geen aansluiting in het dorp. Een paar van deze mensen noemt dat ze zich buitengesloten voelen doordat ze van buiten het dorp komen. Een ander geeft expliciet aan dat het juist wel gelukt is om als buitenstaander te integreren, dankzij behulpzame buurtgenoten.
Er zijn ook mensen die juist actiever mee zouden willen doen met het dorpsleven. Sommigen spreken de wens uit meer te willen doen voor de begraafplaats, het dorpshuis, de school of de kerk. Anderen zouden graag meer vrienden en kennissen opdoen in het dorp. Er zijn mensen die graag meer met muziek en creativiteit willen. Weer anderen delen hun wens om zich in te zetten voor meer verbinding en minder hokjesdenken.
Resultaten
De uiteindelijke resultaten van het onderzoek presenteren we na afloop van het proces heel graag in het dorp zelf. Iedereen is dan van harte uitgenodigd om te komen. Ook zullen we de resultaten verder delen via een wetenschappelijke publicatie en lokale (nieuws)berichten. We zullen dit altijd anoniem doen, dus zonder namen te noemen.
Contact
Mocht je vragen hebben over het onderzoek, op de hoogte willen blijven of een idee of activiteit willen delen, stuur me dan een mailtje via c.h.d.van.bruggen@rug.nl. Ook kun je me altijd aanspreken als je me in het dorp ziet. Wie weet tot snel!